Ο οψιανός, μαύρο ηφαιστιογενές πέτρωμα υαλώδους υφής, έχει περιορισμένο αριθμό πηγών προέλευσης στον ελλαδικό χώρο (Μήλος, Αντίπαρος και Γιαλί Νισύρου).

Ο οψιανός βρέθηκε για πρώτη φορά στα στρώματα της Ανώτερης Παλαιολιθικής και Μεσολιθικής του σπηλαίου Φράγχθι Ερμιονίδας στα τέλη της 7ης χιλιετίας. Όπως απέδειξαν χημικές αναλύσεις (με τη μέθοδο της οπτικής φασματογραφίας) δειγμάτων οψιανού, τόσο από το Φράγχθι όσο και από άλλες νεολιθικές θέσεις του Αιγαίου, ο οψιανός που διακινούνταν στη Nεολιθική αλλά και την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (ΠΕΧ) είχε προέλευση από τη Μήλο. Ο μηλιακός οψιανός συναντάται σε δύο θέσεις του νησιού, Νύχια και Δεμενεγάκι στη μορφή σβόλων είτε διασκορπισμένων στην επιφάνεια του εδάφους είτε σφηνωμένων μέσα σε αποθέσεις ηφαιστιογενούς τέφρας.

Ο μηχανισμός διακίνησης του οψιανού παραμένει για μας σήμερα ελάχιστα γνωστός. Η περιορισμένη όμως προέλευση του οψιανού, η διακίνησή του μέσα στα όρια του ελλαδικού χώρου αλλά και η χρήση του για την κατασκευή εργαλείων καθημερινής λειτουργίας υποδηλώνουν ότι τα δίκτυα διακίνησής του ήταν μέτριας κλίμακας και αφορούσαν τη μεταφορά χρηστικών αντικειμένων και πρώτων υλών με σκοπό την κάλυψη αναγκών σε περίπτωση έλλειψής τους.

Το πέτρωμα αυτό δεν είχε σταθερή ανταλλακτική αξία κατά τη διάρκεια των συναλλαγών, όπως φαίνεται από την ποικιλία του τρόπου εισαγωγής του σε οικισμούς της ίδιας εποχής και περιοχής. Η σταθερή εμμονή όμως των νεολιθικών θέσεων για την εισαγωγή του οψιανού αλλά και η εξάπλωσή του προς Βορρά κατά τη Νεότερη Νεολιθική υπογραμμίζουν ότι η αξία του αυξήθηκε και έλαβε νέες διαστάσεις στα τέλη της Νεολιθικής. Η αύξηση της ανταλλακτικής αξίας του οψιανού οφείλεται επίσης και στον περιορισμένο βαθμό παραγωγής του, τουλάχιστον στις αρχές της Νεολιθικής. Λόγω του περιορισμένου χαρακτήρα της προέλευσης του οψιανού αλλά και των τεχνικών απαιτήσεων του τρόπου επεξεργασίας του, η διακίνηση του βρέθηκε από πολύ νωρίς στα χέρια έμπειρων τεχνικών που έλεγχαν όλα τα στάδια παραγωγής, από την προετοιμασία των πυρήνων μέχρι την απόσπαση των λεπίδων.