κτός από τα Πτωχοπροδρομικά ποιήματα, η βυζαντινή παράδοση της λογοτεχνικής σάτιρας συνεχίζεται από μία σειρά κειμένων που χρησιμοποιούν αλληγορικά τις διηγήσεις ζώων με στόχο την κοινωνική και πολιτική σάτιρα.
Συνελεύσεις ζώων (Διήγησις Παιδιόφραστος των Τετραπόδων Ζώων), πτηνών (Πουλολόγος), που γίνονται με σκοπό τη διασκέδαση ή την επίλυση προβλημάτων και καταλήγουν σε τρικούβερτους καβγάδες, είναι το σκηνικό μέσα στο οποίο στήνεται η σάτιρα. Δε λείπει το καυστικό χιούμορ, η αθυροστομία αλλά και η παράθεση πληροφοριών λαογραφικού ή φυσιογνωστικού ενδιαφέροντος μέσα από τους επαίνους και τους ονειδισμούς των διαπληκτιζομένων. Το σκηνικό της συνέλευσης μπορεί να είναι και αυτό του δικαστηρίου (Πωρικολόγος, η δίκη των οπωρικών, και Οψαρολόγος, η δίκη των ψαριών). Το σκηνικό παρωδεί και σατιρίζει τη βυζαντινή εθιμοτυπία και τελετουργία.
Το Συναξάριον του Τιμημένου Γαδάρου είναι ένα κείμενο στο οποίο σατιρίζονται τα μέλη του κλήρου που εκμεταλλεύονται και καταπιέζουν τον απλό λαό. Ο λύκος και η αλεπού παρασέρνουν το γάιδαρο σ' ένα θαλάσσιο ταξίδι με σκοπό να τον πνίξουν, με πρόφαση ότι αμάρτησε τρώγοντας ένα κλεμμένο μαρουλόφυλλο. Ο ταπεινός γάιδαρος καταφέρνει να ξεγελάσει τους υποκριτικούς εχθρούς του και να τους πετάξει στη θάλασσα. Το Συναξάριον του Τιμημένου Γαδάρου διασκευάστηκε αργότερα σε ομοιοκατάληκτο στίχο και στη μορφή αυτή αναδείχτηκε στη μακροβιότερη και δημοφιλέστερη φυλλάδα του νεότερου ελληνισμού μέχρι το 19ο και 20ό αιώνα.
Σάτιρα με μορφή παρωδίας λειτουργικού τυπικού είναι ο Σπανός, κείμενο που επιτίθεται κατά σπανού, δηλαδή αγένειου προσώπου. Ο σπανός θεωρούνταν κακός, μοχθηρός και επικίνδυνος. Στόχος της σάτιρας ήταν είτε ένας συγκεκριμένος σπανός (ως σύμβολο ηθικής κακότητας) ή όλο το γένος των σπανών. Νεότερες μελέτες θεωρούν το κείμενο πολιτική αλληγορία.

Διήγησις Παιδιόφραστος των Τετραπόδων Ζώων, έκδ. W. Wagner, Carmina Graeca Medii Aevi, Λιψία 1874, σ. 145.
Πρώτον ευθύς ο πονδικός εστάθη εις το μέσον,/ και ούτως απεφθέγξατο μέσον του συνεδρίου:/ "είτις* καλός και απόκοτος*, ας έλθη εις το μέσον"./ Αψός*, γοργός επήδησεν ο ταπεινός ο κάτης*/ και ελοιδόρησεν αυτόν, λέγει τοιούτους λόγους:/ "μακρύμυτε, μακρύουρε, μεγαλομουστακάτε,/ τι μου σεις το μουστάκιν σου απάνω τε και κάτω,/ ένθεν κακείθεν να θεωρής να εύρης τρύπα νά 'μπης;/ Τσουκαλογλύφε, τυροφά και ψωμοκαταλύτη*,/ μαγαρισμένε πονδικέ οπού μιαίνεις πάντα,/ κρέας, οψάριν και τ' αυγά και όσα τα τοιαύτα/ [. . .]
αμμή να πήδησα δαμίν*, μικρόν πηδηματίτσιν*,/ να ίδης σκατοπονδικέ γυρίσματα του κάτου,/ πώς να σε ήρπαξα γοργόν και πώς σε 'θελα φάγει [...]

*είτις: όποιος
*απόκοτος: τολμηρός
*αψός: γρήγορος
*κάτης: γάτος
*ψωμοκαταλύτης: που *εξαφανίζει το ψωμί
*δαμίν: λιγάκι
*πηδηματίτσιν: πηδηματάκι

Πουλολόγος, Ι. Τσαβαρή (έκδ.), Ο Πουλολόγος, Αθήνα 1987, σ. 283.