 |
 Οι
θήτες ήταν άνθρωποι ελεύθεροι, χωρίς όμως ιδιοκτησία γης ή άλλους πόρους.
Αποτελούσαν μία τάξη καλλιεργητών που εμφανίστηκε σε περιοχές που ίσχυε
το καθεστώς της ατομικής ιδιοκτησίας. Για να κερδίζουν τα προς το ζειν έθεταν
τον εαυτό τους σε εξάρτηση από τους ιδιοκτήτες κλήρων, πουλώντας τους τις
υπηρεσίες τους. Στην ποίηση του Ομήρου και του Ησιόδου παρουσιάζονται να
μισθώνουν την εργασία τους για μία συγκεκριμένη δουλειά ή για μία εποχή
του έτους. Αν υπήρχε ανάγκη εργατικών χεριών, προσλαμβάνονταν συνήθως σε
αγροκτήματα, αλλιώς έκαναν ευκαιριακές εργασίες ή επαιτούσαν. Στην περίπτωση
που η εργασία τους ήταν μακροχρόνια αμείβονταν με την παροχή κατοικίας,
τροφής και ενδυμασίας, ενώ για τις ευκαιριακές εργασίες η πληρωμή τους γινόταν
σε είδος. Ο Ησίοδος στο Έργα και Ημέραι συνιστά να μισθώνουν για
το όργωμα έναν άνδρα 40 ετών, γερό και ικανό να σπρώχνει το υνί του αρότρου
σε ευθεία γραμμή, και ύστερα από το αλώνισμα να προσλαμβάνουν ένα θήτη χωρίς
οικογένεια και μία γυναίκα άτεκνη για τη συντήρηση και διαφύλαξη της συγκομιδής.
|
| Στα ομηρικά έπη οι θήτες εμφανίζονται ως ξένοι. Στην Αττική, για παράδειγμα,
υπήρχαν πολυάριθμοι θήτες που κατάγονταν από τους πρόσφυγες που είχαν καταφύγει
εκεί από την Πελοπόννησο και τη Bοιωτία, την εποχή των μεταναστεύσεων, και
δεν είχαν ενσωματωθεί στις ιωνικές φυλές. Στους θήτες όμως εντάσσονταν και
ντόπιοι που ήταν ακτήμονες και είχαν περιέλθει σε ένδεια. |
| Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη άποψη το ουσιαστικό κριτήριο για τον καθορισμό
της κοινωνικής θέσης ενός ανθρώπου δεν ήταν η προσωπική του ελευθερία αλλά
το αν ανήκε σε κάποιο σύνολο, και συγκεκριμένα η θέση του σε σχέση με τη
βασική κοινωνική μονάδα, τον οίκο. Έτσι έχει υποστηριχθεί ότι η κατώτερη
βαθμίδα δεν ήταν αυτή του δούλου, αλλά του θήτη. Στην Οδύσσεια, ο
Αχιλλέας από τον 'Aδη παρουσιάζεται να δηλώνει ότι θα προτιμούσε να ζει και
να είναι θήτης στη δούλεψη ενός φτωχού ανθρώπου, παρά να βασιλεύει σε όλους
τους νεκρούς του Κάτω Κόσμου. Η ζωή επομένως του θήτη ήταν επισφαλής: δεν
ήταν ενταγμένος πουθενά και δεν ανήκε στον αριστοκρατικό οίκο, όπως κάποιος
δούλος, που από την άποψη αυτή ήταν σε καλύτερη θέση από εκείνον. |