Περίπου μια γενιά μετά τον Εκαταίο ο Ξάνθος, εξελληνισμένος Λυδός από τις Σάρδεις, έγραψε τα Λυδιακά, δηλαδή τη λυδική ιστορία. Ο Φερεκύδης από την Αθήνα έγραψε πριν από τον Πελοποννησιακό πόλεμο και πραγματεύτηκε γενεαλογικούς, κατά κύριο λόγο αττικούς, μύθους.
Η εποχή του Ηροδότου χαρακτηρίζεται από την έντονη δραστηριοποίηση συγγραφέων που ασχολούνταν με την αντιπαράθεση λόγου και μύθου. Προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν το μύθο με δύο τρόπους: την αλληγορία και τον ορθολογισμό.
Οι αλληγορικές ερμηνείες αρχίζουν με το Θεαγένη από το Ρήγιο και συνεχίζονται με το Στησίμβροτο από τη Θάσο, ο οποίος έγραψε για τον Όμηρο, ένα σύγγραμμα Περί Τελετών, που μάλλον πραγματευόταν τις ορφικές τελετές, και το μελέτημα Περί Θεμιστοκλέους, Θουκυδίδου και Περικλέους, στο οποίο έκανε δριμεία κριτική στην πολιτική της Αθήνας. Ο Αναξίμανδρος ο νεότερος από τη Μίλητο έγραψε την Ηρωολογία, με αλληγορικές ερμηνείες, και τη Συμβόλων Πυθαγορείων Εξήγησιν, σχετική με τα αποφθέγματα αυτού του κύκλου.
Το δρόμο του ορθολογισμού ακολουθούν ο Ηρόδωρος από την Ηράκλεια του Πόντου, του οποίου γνωστά έργα είναι η Ιστορία του Ηρακλή, τα Αργοναυτικά και η Πελόπεια, ο Σιμωνίδης από την Κω, που έγραψε μια Γενεαλογία και τα Ευρήματα, και ο κυριότερος εκπρόσωπος αυτής της τάσης, ο Ελλάνικος από τη Μυτιλήνη.
Οι πληροφορίες που έχουμε για τον Ελλάνικο μας μιλούν για 23 έργα, στα οποία για πρώτη φορά η συγκέντρωση του υλικού έγινε από βιβλία και δεν είναι αποτέλεσμα προσωπικής εμπειρίας από ταξίδια. Δημιουργείται έτσι γραμματεία, πραγματικά δεμένη με τα γραπτά κείμενα.
Ο Ελλάνικος προσπαθεί να δαμάσει το μύθο και να περιγράψει τα γεγονότα μέσω των γενεαλογιών. Υπολόγιζε ότι στα 100 χρόνια διαμορφώνονταν 3 γενεές, άποψη που τελικά επικράτησε. Εκτός των γενεαλογιών αφιέρωσε συγγράμματα σε ξένους λαούς (Κυπριακά, Λυδιακά, Περσικά, Σκυθικά), αλλά και έργα που αναφέρονται σε λαούς ελληνικών χωρών (Αιολικά, Λεσβιακά, Αργολικά, Βοιωτικά, Θεσσαλικά). Στα βιβλία αυτά, στα οποία συγκαταλεγόταν και ο μύθος, περιέγραφε τα ήθη, τα έθιμα και τα ιστορικά γεγονότα.
Σ' αυτή τη σειρά ανήκουν και τα δύο βιβλία της Ατθίδας, με τα οποία ο Ελλάνικος δημιούργησε μια ιδιαίτερη παράδοση αττικής συγγραφικής δραστηριότητας, οι εκπρόσωποι της οποίας ονομάζονται ατθιδογράφοι. Πρόκειται για χρονικογράφους της αθηναϊκής ιστορίας, που έγραψαν κατά τον
 |
 |
|
| |
|||
| |||