Στους κλασικούς χρόνους η μουσική ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φιλοσοφία και η μουσική παιδεία θεωρούνταν απαραίτητη για την ολοκληρωμένη μόρφωση των νέων. Από την πληθώρα των θεωρητικών μελετών που υπήρχαν για τη μουσική, την αρμονία, τη ρυθμική καθώς και τη μελέτη των μουσικών οργάνων, ορισμένες μόνο έφτασαν μέχρι τις μέρες μας. Επίσης, διασώθηκαν κατάλοιπα της σημειογραφίας της αρχαίας ελληνικής μουσικής, δηλαδή "παρτιτούρες", οι οποίες -αν και είναι συχνά αποσπασματικές και εντάσσονται χρονολογικά στην ύστερη Αρχαιότητα- διαφωτίζουν τις γνώσεις μας για αυτήν. Οι μελέτες για την αρχαιοελληνική μουσική, που περιλάμβανε το λόγο και την όρχηση, αποκαλύπτουν τη σχέση της με τη μουσική της Ανατολής. Ωστόσο, η θεωρητική της θεμελίωση (ανάπτυξη της αρμονίας) είχε επιτευχθεί αρχικά από τους Πυθαγόρειους.


Στην κλασική Αθήνα η μουσική αποτελούσε ένα από τα μαθήματα της στοιχειώδους εκπαίδευσης. Η πίστη για την επίδρασή της στην ανθρώπινη ψυχή αντικατοπτριζόταν στο γεγονός ότι ήταν συνυφασμένη με όλες τις εκδηλώσεις του ιδιωτικού και δημόσιου βίου. Ενδεικτικά αναφέρονται ο γάμος, ο θάνατος, το συμπόσιο, οι θυσίες, οι γιορτές, οι πομπές των θρησκευτικών τελετουργιών, οι θεατρικές παραστάσεις, η γύμναση στην παλαίστρα.

Η αττική αγγειογραφία κυρίως, οι παραστάσεις σε ανάγλυφα και τα αγάλματα που έχουν σωθεί έχουν να επιδείξουν πολλές απεικονίσεις μουσικών σκηνών. Η εικονογραφία των μουσικών -αντρών και γυναικών- ή της διδασκαλίας του αντίστοιχου μαθήματος στα σχολεία προσφέρει όχι μόνο πληροφορίες για τον τρόπο που έπαιζαν τα μουσικά όργανα, αλλά και για τη μορφή και την εξέλιξή τους. Ο αυλός για παράδειγμα -πολύ διαδεδομένος στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ.- αρχικά συνδεόταν κυρίως με τις ταφικές τελετουργίες. Τον 4ο αιώνα, αυλό έπαιζαν οι επαγγελματίες μουσικοί και ανάμεσά τους διακρίνονταν οι αυλητές και οι αυλητρίδες. Από την αττική αγγειογραφία του ίδιου αιώνα σώζονται παραστάσεις γυναικών που παίζουν άρπα ή ταμπούρλο ως επί το πλείστον σε θρησκευτικές τελετές.

Ένας από τους πιο σημαντικούς μουσικούς που ίδρυσαν σχολή στην Αθήνα στα μέσα του 4ου αιώνα π.X. ήταν ο Αριστόξενος από τον Τάραντα, ο οποίος υπήρξε μαθητής των τελευταίων Πυθαγόρειων και στη συνέχεια του Αριστοτέλη. Στο έργο του Περί Αρμονικής διατύπωσε τη θεωρία μιας συγκερασμένης κλίμακας ανασκευάζοντας τις θέσεις των Πυθαγόρειων και ασχολήθηκε με θέματα εναρμόνισης, διατονικής και ρυθμικής καθορίζοντας τους συνδυασμούς διαστημάτων και τους μελισμούς.


| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.