Ένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομής που υλοποιήθηκαν κατά το 19ο αιώνα ήταν και η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιώς Αθηνών. Φωτογραφία του 1890 όπου παρουσιάζονται τα έργα αυτά στην περιοχή του Θησείου.
Αρχείο ΕΗΣ-ΗΣΑΠ.
Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι: Η Διαδρομή τους από το 1869 έως σήμερα, Εκδόσεις Μίλητος, σ. 22.
© Αρχείο ΕΗΣ-ΗΣΑΠ.

Εικόνα της Λάρισας στα 1880. Η Θεσσαλία παρήγε μεγάλη ποσότητα σιταριού. Μετά την προσάρτησή της οι τρικουπικές κυβερνήσεις προσδοκούσαν την επίτευξη επάρκειας σίτου για τη χώρα. Ωστόσο, οι μεγαλοϊδιοκτήτες της περιοχής κρατούσαν σε χαμηλά επίπεδα την παραγωγή, προκειμένου να ανεβάσουν τις τιμές. Το αλεύρι και το ψωμί στις πόλεις αντί να γίνονται πιο φτηνά ακρίβαιναν, με αποτέλεσμα την εκδήλωση έντονης δυσαρέσκειας από τις χαμηλές εισοδηματικές τάξεις.
Αναγνωστάκης, Ν., Στέφανος Στουρνάρας (1867-1928): Ο άγιος της φωτογραφίας, Εκδόσεις Αρχιπέλαγος, Αθήνα 1999, σ. 79.
© Σ. Στουρνάρας.

Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που σχετίζονταν με την αγροτική ζωή του τόπου, το οποίο απασχόλησε όλες τις μετεπαναστατικές κυβερνήσεις, ήταν και το ζήτημα της διανομής των εθνικών γαιών. Στην εικόνα αγροτικές καλλιέργειες στην Ελλάδα του 19ου αιώνα.
Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη.
Χριστόπουλος, Γ.(εκδ), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1833 ως 1881, τ. ΙΓ', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1977, σ. 96.
© Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αθήνα.

Γκραβούρα του 19ου αιώνα με καλλιέργειες στην περιοχή της Κορινθίας. Στις περιοχές της Πελοποννήσου υπήρχαν μεγάλες εκτάσεις εθνικών γαιών, τις οποίες αφορούσαν οι πρώτοι νόμοι για τη ρύθμιση του ιδιοκτησιακού τους καθεστώτος.
Λιθογραφία 33Χ62 εκ. που σχεδίασε ο Stackelberg και λιθογράφησε ο Dupressier.
Τόπος και Εικόνα: Χαρακτικά Ξένων Περιηγητών για την Ελλάδα, τ. Ζ'-19ος αιώνας, Εκδόσεις Ολκός, Αθήνα 1985, εικ. 65.
© Εκδόσεις Ολκός.

Η οικονομική κατάσταση του ελληνικού κράτους λίγο πριν εκδηλωθεί το κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ήταν αρκετά επιβαρημένη. Υπήρχε αδυναμία συγκέντρωσης του ποσού για την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους του ελληνικού κράτους. Στη φωτογραφία χρυσό νόμισμα είκοσι δραχμών που απεικονίζει το βασιλιά Όθωνα. Κόπηκε το 1833 στο Μόναχο.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
Fotopoulos, D., Delivorrias, Ang., Greece at the Benaki Museum, Benaki Museum, Athens 1997, σ. 591, εικ. 1044.
© Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα.

Ο Τζώρτζ Φίνλεϋ (1799-1875).
Χριστόπουλος, Γ.(εκδ), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1833 ως 1881, τ. ΙΓ', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1977, σ. 138.
© Εκδοτική Αθηνών.

Λιθογραφία του St. Aulaire που απεικονίζει τη Σαπιέντζα και τη Μεθώνη.
Οι διεκδικήσεις της Αγγλίας για αυτές τις περιιοχές αποτέλεσαν μία από τις αιτίες για την εκδήλωση του επεισοδίου του Πατσίφικου.
Μαρκεζίνης, Σ., Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964: Η Αναγέννησις της Ελλάδος 1828-1862, τ. Α', Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1966, σ. 274.
© Σ. Μαρκεζίνης.

Τύποι επιταγών που εξέδωσε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος κατά το 19ο αιώνα.
Θωμαδάκης, Σ., Πίστη και Εκχρηματισμός της οικονομίας: Προεξοφλητικός δανεισμός και Εθνική Τράπεζα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1981, εικ. 7-8.
© Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα.

Η οικονομική κρίση της περιόδου 1883-84 προκάλεσε, μεταξύ άλλων, τη δυσαρέσκεια των λαϊκών στρωμάτων στα ανεπτυγμένα κέντρα της χώρας. Στη φωτογραφία εργάτες στα εργοστάσια του Λαυρίου.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Η πολιτική που οδήγησε στη διόγκωση του δημόσιου ελλείμματος και η αδυναμία αποπληρωμής των εξωτερικών δανείων οδήγησαν τη χώρα σε οικονομικό αδιέξοδο. Η γελοιογραφία που δημοσιεύθηκε στο Νέο Αριστοφάνη ασκεί καυστική κριτική στο Χ. Τρικούπη για τα αποτελέσματα των επιλογών του.
Μαρκεζίνης, Σ., Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964: Η Συνταγματική βασιλεία 1863-1909, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1966, σ. 108.
© Κ. Θεοφίλης.

Χαρτονόμισμα των εικοσιπέντε δραχμών που εκδόθηκε από την Εθνική Τράπεζα την 1η Ιουνίου του 1885.
Καλαφάτης, Θ., Αγροτική Πίστη και Οικονομικός Μετασχηματισμός στη Β. Πελοπόννησο: Αιγιάλεια τέλη 19ου αιώνα, τ. Γ, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1992, εικ. 13.
© Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα.

Χαρτονόμισμα πεντακοσίων δραχμών που εκδόθηκε από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος στις 30 Μαρτίου του 1841.
Καλλίτσης, Γ., Βασιλειάδης, Ν., Η Ιστορία του Ελληνικού Χαρτονομίσματος από τον Φοίνικα στο Ευρώ, εκδόσεις Finatec, σ. 14.
© Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.

Το κτήριο της Εθνικής Τράπεζας στην οδό Αιόλου. Η Εθνική Τράπεζα ιδρύθηκε το 1841 και αποτέλεσε το σημαντικότερο τραπεζικό ίδρυμα σε ολόκληρο το 19ο αιώνα.
Αθήνα, Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.
Παύλος Καλλιγάς 1814-1896: Τιμητική έκδοση για την Εκατονταετηρίδα από το θάνατό του, Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1996, σ. 22.
© Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα.

Χαρτονόμισμα των εκατό δραχμών που εξέδωσε η Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας στις 2 Ιανουαρίου του 1888.
Καλλίτσης, Γ., Βασιλειάδης, Ν., Η Ιστορία του Ελληνικού Χαρτονομίσματος από τον Φοίνικα στο Ευρώ, Εκδόσεις Finatec, σ. 20.
© Εκδόσεις Finatec.

Η αγροτική μεταρρύθμιση του 1871 αφορούσε τη διανομή Εθνικών κτημάτων σε μικροκαλλιεργητές. Στην εικόνα μια κρήνη σε αγροτική περιοχή του Αιγίου.
Χαλκογραφία φυσικό μέγεθος, σχέδιο H. W. Williams , χάραξη Jas Stewart.
Τόπος και Εικόνα, Χαρακτικά ξένων περιηγητών για την Ελλάδα, τ. ΣΤ', 19ος αιώνας, Εκδόσεις Ολκός, Αθήνα 1983, σ. 202, εικ. 24.
© Εκδόσεις Ολκός.

Ομολογία δανείου του ελληνικού κράτους επί κυβερνήσεως Δηλιγιάννη με ημερομηνία έκδοσης 6 Δεκεμβρίου 1885. Η ομολογία έχει αξία 10 δραχμών και είναι μία από το σύνολο των 3.000.000 ομολόγων που εκδόθηκαν, δεδομένου ότι το σύνολο του δανείου ήταν της τάξης των 30.000.000 δρχ.
Καλλίτσης, Γ., Βασιλειάδης, Ν., Η Ιστορία του Ελληνικού Χαρτονομίσματος: Από τον Φοίνικα στο Ευρώ, Εκδόσεις Finatec.
© Εκδόσεις Finatec

Το Μεταξουργείο γύρω στα 1853-54.
Σχέδιο με μολύβι 16Χ39 εκ.
Αρχείο Χ. Ζιούλα.
Αγριαντώνη, Χ., Χατζηιωάννου, Μ., Το Μεταξουργείο της Αθήνας, Εκδόσεις Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 1995, σ. 62.
© Χ. Ζιούλας.

Ο Φρειδερίκος Τιρς (1784-1860).
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Παπαθανασόπουλος, Κ., Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία (1833-1856): Εξέλιξη και αναπροσαρμογή, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1983, εικ. 2.
© Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα.

Τόσο ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος όσο και ο Χαρίλαος Τρικούπης, παρόλες τις πολιτικές τους διαφορές, είχαν ως κύριο στόχο της οικονομικής τους πολιτικής να θέσουν τις βάσεις για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού κράτους. Γελοιογραφία με τους δύο πολιτικούς.
Μαρκεζίνης, Σ., Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964: Η Συνταγματική Βασιλεία 1863-1909, τ. Β', Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1966, σ. 159.
© Εκδόσεις Πάπυρος.

Απόκομμα από την άδεια που χορηγήθηκε στον Περικλή Ροδοκανάκη για την ίδρυση οινοποιείου στην Οδησσό το 1889. Η οικογένεια Ροδοκανάκη υπήρξε μια από τις σημαντικότερες οικογένειες ομογενών με έντονη εμπορική δραστηριότητα στην περιοχή.
Οδησσός, Κρατικό Αρχείο.
Καρδάσης, Β., Ο Ελληνισμός του Εύξεινου Πόντου, Εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 1997, σ. 129.
© Κρατικό Αρχείο Οδησσού.

Η συνεισφορά των εθνικών ευεργετών υπήρξε καθοριστική στην ανέγερση πολλών δημόσιων κτηρίων κοινωφελούς χαρακτήρα. Φωτογραφία του Γεώργιου Αβέρωφ (1818-1899). Μερικές δωρεές του αφορούσαν τη χρηματοδότηση της ανέγερσης του κτηρίου της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, της αποπεράτωσης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και της αναμαρμάρωσης του Παναθηναϊκού Σταδίου.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Ο λόγος των δηλιγιαννικών βάλλει κατά της "πλουτοκρατίας" και των "χρυσοκανθάρων", των κεφαλαιούχων δηλαδή, οι οποίοι κατηγορούνται ότι δρούσαν σε βάρος της ελληνικής οικονομίας και κυρίως κατά των συμφερόντων των λαϊκών στρωμάτων. Η γελοιογραφία παρουσιάζει έναν τέτοιο τύπο "χρυσοκάνθαρου", όπως τον φαντάστηκε ο δημιουργός της. Δημοσιεύθηκε στον Ασμοδαίο το 1876.
Σαπρανίδης, Δ., Ιστορία της Πολιτικής Γελοιογραφίας στην Ελλάδα, Αθήνα 1975, σ. 123.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Το εξώφυλλο του δίτομου έργου του Φρειδερίκου Τιρς Η παρούσα κατάσταση της Ελλάδας και τα μέσα για να επιτευχθεί η ανοικοδόμησή της. Η έκδοσή του έγινε στη Λειψία το 1833 στη γαλλική γλώσσα.
Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης (1832-1896).
Αθήνα, Βιβλιοθήκη της Βουλής.
© Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα.

Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης (1826-1905).
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο.

Κ. Βολανάκης, Τα εγκαίνια της διώρυγας της Κορίνθου.
Λάδι σε μουσαμά 127Χ200 εκ.
Αθήνα, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
Ηλιοπούλου-Ρογκάν, Ν., Καλλιτεχνική Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1994, σ. 40, εικ. 6.
© Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.

Wilhelm von Weiler, Το λιμάνι της Ερμούπολης.
Υδατογραφία 0,30x0,45 μ.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
Fotopoulos, D., Delivorrias, Ang., Greece at the Benaki Museum, Benaki Museum, Athens 1997, σ. 591, εικ. 1044.
© Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα.

Στα τέλη του 19ου αιώνα τα ατμόπλοια αντικαθιστούν τα ιστιοφόρα στις διεθνείς μεταφορές. Στην εικόνα τροχήλατο ατμόπλοιο της εποχής.
Αθήνα, Συλλογή Ι. Βορρέ.
Σπαθάρη, Ε., Αρμενίζοντας στο Χρόνο: Το πλοίο στην Ελληνική Τέχνη, Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, σ. 265, εικ. 355.
© Συλλογή Ι. Βορρέ, Αθήνα.

Την τρικουπική περίοδο πραγματοποιείται μια σειρά από μεγάλα δημόσια έργα που θα οδηγήσουν στη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας. Εικόνα από την έναρξη των έργων στην Κωπαΐδα που θεωρούνταν ένα από τα σημαντικότερα έργα της εποχής. Η δημοσίευση έγινε στο περιοδικό Έσπερος στη Λειψία την 1η Αυγούστου του 1886.
Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α.
Πόρτολος, Δ., Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η Εποχή του: 4 Νοεμβρίου-7 Δεκεμβρίου 1996, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1996, σ. 143, εικ. 216.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Η πολιτική του Χαρίλαου Τρικούπη οδήγησε στη δημιουργία ενός εκτεταμένου σιδηροδρομικού δικτύου το οποίο ολοκληρώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, θέτοντας έτσι σε νέες βάσεις την ελληνική οικονομία. Φωτογραφία ατμάμαξας κατά την κατασκευή της γραμμής Μύλων-Καλαμάτας.
Αρχείο Π. Αγατζά.
Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι: Η Διαδρομή τους από το 1869 έως σήμερα, Εκδόσεις Μίλητος, σ. 178.
© Π. Αγατζάς.

Η κορινθιακή σταφίδα ήταν το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας κατά το 19ο αιώνα· το 1891 όμως παρατηρείται κάμψη στον αριθμό των εξαγωγών.
Καρτ ποστάλ της εποχής με το λιμάνι της Πάτρας, από όπου γινόταν η εξαγωγή της σταφίδας.
Καλαφάτης, Θ., Αγροτική Πίστη και Οικονομικός Μετασχηματισμός στη Β. Πελοπόννησο: Αιγιαλεία τέλη 19ου αιώνα, τ. Α', Αγροτική Πίστη και Παραγωγή, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1990, εικ. 15.
© Α. Σολδάτος.

Το λαυρεωτικό ζήτημα και η επίλυσή του απασχόλησε τις ελληνικές κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, καθώς αναδείχθηκε σε μείζον οικονομικό αλλά και πολιτικό θέμα. Το Λαύριο κατά το 19ο αιώνα.
Αθήνα, Συλλογή Serpieri.
Χριστόπουλος, Γ. (εκδ), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1833 ως 1881, τ. ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1977, σ. 313.
© Συλλογή Serpieri, Αθήνα.

Το φύλλο της εφημερίδας της Κυβερνήσεως της 8/2/1837 όπου δημοσιεύεται το διάταγμα για τη σύσταση δωδεκαμελούς επιτροπής με το όνομα "Eπιτροπή επί της εμψυχώσεως της εθνικής βιομηχανίας".
Αθήνα, Βιβλιοθήκη της Βουλής.
© Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα.

Ο Παύλος Καλλιγάς (1814-1896).
Διετέλεσε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος την περίοδο 1890-96.
Βαλαωρίτου, Ι., Ιστορία της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος (1842-1902), Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1988.
© Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα.

Η καλλιέργεια της σταφίδας ήταν ιδιαίτερα σημαντική για την οικονομία του 19ου αιώνα στο βαθμό που η ζήτησή της από τη διεθνή αγορά τόνωνε τις εξαγωγές της χώρας. Φωτογραφία από επεξεργασία και καθαρισμό σταφυλιών.
Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α.
Πόρτολος, Δ., Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η Εποχή του: 4 Nοεμβρίου-7 Δεκεμβρίου 1996, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1996, σ. 147, εικ. 234.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Έκδοση της Εταιρείας Ελληνικής Ατμοπλοΐας που τυπώθηκε στην Ερμούπολη και κυκλοφόρησε το 1857 στην Αθήνα. Περιλαμβάνει τα ιδρυτικά κείμενα και το καταστατικό της εταιρείας.
Παπαθανασόπουλος, Κ., Εταιρεία Ελληνικής Ατμοπλοίας (1855-1872): Τα αδιέξοδα του προστατευτισμού, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1988, εικ. 2.
© Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα.