H θρησκευτική ζωγραφική
  Τα ελάχιστα απομεινάρια της πρώιμης βυζαντινής μνημειώδους ζωγραφικής προέρχονται κυρίως από ταφικά μνημεία, όπως κατακόμβες, ή από εκκλησίες σε ακριτικές περιοχές, όπου οι κλιματολογικές συνθήκες ευνόησαν τη διατήρησή τους. Η πρώτη κατηγορία μνημείων παρουσιάζει ποικιλία από λιτές θρησκευτικές παραστάσεις και σύμβολα σε νατουραλιστικό ύφος, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από την ειδωλολατρική εικονογραφία. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται οι τοιχογραφίες του Μπαουίτ (Bawit) και της Σαχάρα (Saqqara) στην Αίγυπτο, που αποτελούν δείγματα του πλούσιου επαρχιακού ύφους της κοπτικής τέχνης.
  Πιο χαρακτηριστικές της μητροπολιτικής τεχνοτροπίας κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο είναι οι φορητές εικόνες. Πρόκειται για εικόνες από ξύλο ζωγραφισμένες με την τεχνική της εγκαυστικής, μέθοδο στην οποία οι χρωστικές ουσίες αναμειγνύονται με κερί. Εικόνες με προτομές ή όρθιες μορφές του Χριστού, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας, αγίων, προφητών και αρχαγγέλων ήταν σημαντικές τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική λατρεία. Μερικές θεωρούνταν ότι είχαν προστατευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες, ενώ άλλων την κατασκευή απέδιδαν στη θεία δύναμη (αχειροποίητες).
  Η εικονολατρική διαμάχη του 8ου-9ου αιώνα κατέληξε στην καταστροφή ενός μεγάλου αριθμού από αυτές, όμως αρκετά προεικονομαχικά παραδείγματα εικόνων έχουν διατηρηθεί στο απομακρυσμένο μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο όρος Σινά, όπου είχαν μεταφερθεί από προσκυνητές-επισκέπτες από ολόκληρη την αυτοκρατορία ή είχαν σταλεί ως δώρα από την πρωτεύουσα (καθώς η μονή ήταν αυτοκρατορικό ίδρυμα).
  Οι σιναϊτικές εικόνες του Αγίου Πέτρου και της ένθρονης Παναγίας έχουν αποδοθεί σε κωνσταντινουπολίτικα εργαστήρια, εξαιτίας της κλασικής σύλληψης και της υψηλής ποιότητάς τους. Η πρώτη εικόνα δείχνει ένα "νατουραλιστικό" πορτρέτο του αγίου, τοποθετημένο μπροστά από έναν τοίχο με κόγχη και κάτω από τρεις προτομές-μετάλλια με το Χριστό, την Παναγία και τον άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή. Ο εικονογραφικός αυτός τύπος μπορεί να εξελίχτηκε από το ειδωλολατρικό ρωμαϊκό έθιμο να τοποθετούν πορτρέτα στους τάφους. Παρόμοια πορτρέτα είναι γνωστά από ταφές ρωμαίων αποίκων στο Φαγιούμ (Fayyum) της Αιγύπτου. Η δεύτερη εικόνα απεικονίζει ολόσωμη και "τρισδιάστατη" την Παναγία Βρεφοκρατούσα μπροστά σε παρόμοιο αρχιτεκτονικό βάθος και ένθρονη ανάμεσα σε δύο αγίους (πιθανόν το Θεόδωρο και το Γεώργιο) και δύο αγγέλους. Η στατική μετωπικότητα των αγίων αντιπαρατίθεται στο απoστραμμένο βλέμμα της Παναγίας ή στην απότομη κίνηση των αγγέλων, οι οποίοι κοιτάζουν προς τα πάνω το χέρι του Θεού που εμφανίζεται μέσα σε δέσμη φωτός. Ο τύπος της ένθρονης Παναγίας, καθώς και του ένθρονου Χριστού, προέρχονται από τη ρωμαϊκή τέχνη της προσωπογραφίας, ειδικά από τις απεικονίσεις του αυτοκράτορα και άλλων αξιωματούχων.