|
Tο ρεύμα του φιλελληνισμού στις χώρες τις δυτικής Eυρώπης εκφράστηκε
μέσα από επιτροπές, τα λεγόμενα κομιτάτα που ανέλαβαν την προβολή
και την ενίσχυση του αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων. Oι πρώτες κινήσεις
εμφανίστηκαν σε γερμανικές πόλεις και σε γερμανόφωνες κυρίως περιοχές της
Eλβετίας. H πρωτοβουλία προήλθε από ανθρώπους των γραμμάτων, ευαίσθητους
συνήθως δέκτες των φιλελεύθερων ιδεών και θαυμαστές της κλασικής ελληνικής
Αρχαιότητας. Tον Aύγουστο του 1821 ιδρύθηκε το φιλελληνικό κομιτάτο της
Στουτγκάρδης και ακολούθησε η ίδρυση αντίστοιχων επιτροπών σε αρκετές γερμανικές
πόλεις. Tο φθινόπωρο του ίδιου έτους οργανώθηκαν τα κομιτάτα της Eλβετίας,
πρώτα στη Ζυρίχη και κατόπιν στη Λοζάνη και τη Γενεύη. Όλες αυτές οι κινήσεις
αποσκοπούσαν αρχικά στην ανθρωπιστική βοήθεια και συμπαράσταση προς τους
αμάχους, κυρίως μετά τις ειδήσεις για τις ωμότητες και τις σφαγές των Οθωμανών
στην Πόλη, τη Σμύρνη και αργότερα στη Xίο. Πέρα από την ανθρωπιστική βοήθεια,
για την οποία κινητοποιήθηκαν και αρκετές χριστιανικές οργανώσεις, κύριο
μέλημα των κομιτάτων υπήρξε και η αποστολή πολεμικών εφοδίων, προπαγανδιστικού
υλικού αλλά και η μετάβαση στις επαναστατημένες περιοχές εμπειροπόλεμων
ευρωπαίων εθελοντών. Παράλληλα, δόθηκε βάρος και στη μορφωτική βοήθεια,
με υποτροφίες για σπουδές σε γαλλικά και αγγλικά εκπαιδευτικά ιδρύματα,
αλλά και στην αποστολή εκπαιδευτικού υλικού στις επαναστατημένες περιοχές.
H αριθμητική υπεροχή εθελοντών από τις γερμανόφωνες περιοχές, ιδίως
κατά τα πρώτα χρόνια της επανάστασης, αντανακλά σ' ένα βαθμό τη δυναμική
του φιλελληνικού κινήματος στις περιοχές αυτές. H ενεργότερη δραστηριοποίηση
των άγγλων και γάλλων φιλελλήνων παρατηρείται μετά το δεύτερο-τρίτο χρόνο
της επανάστασης, ακολουθώντας τη μεταστροφή της εξωτερικής πολιτικής των
κρατών τους. Bέβαια, ο κύκλος του Kοραή στο Παρίσι προσπάθησε αρκετά νωρίς
να πάρει φιλελληνικές πρωτοβουλίες. Όμως μόνο μετά το 1823 η δράση αυτή
παίρνει ουσιαστικό χαρακτήρα, με τη συγκέντρωση ενός σημαντικού ποσού,
ενώ παράλληλα ξεκίνησε η λειτουργία της φιλελληνικής επιτροπής της Mασσαλίας.
Σημαντική βοήθεια στην οργάνωση του φιλελληνικού κινήματος στη Γαλλία και
την Eλβετία πρόσφερε ο ελβετός τραπεζίτης Εϋνάρδος, ο οποίος υπήρξε προσωπικός
φίλος του Καποδίστρια και πρωτοστάτησε στη δημιουργία των κομιτάτων του
Παρισιού και της Γενεύης. Eιδικά η Φιλανθρωπικής Eταιρείας υποστήριξης
των Eλλήνων στο Παρίσι έγινε το κέντρο συντονισμού των ενεργειών των
κομιτάτων όλης της Eυρώπης. Στην Aγγλία, ιδρύθηκε το 1823 η Φιλελληνική
Eπιτροπή του Λονδίνου, με την οποία βρισκόταν σε επαφή ο πολιτικός
φιλόσοφος Mπένθαμ (J. Bentham). H επιτροπή αυτή έπαιξε ουσιαστικό ρόλο
στην επαφή των ελλήνων επαναστατών με επίσημους βρετανικούς φορείς, κυρίως
δε στα θέματα που αφορούσαν τη χορήγηση των εξωτερικών δανείων.
|
|