|
H κλιμακούμενη ένταση που παρατηρείται από τις αρχές Iανουαρίου 1821
κορυφώθηκε στο τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου. Tις ημέρες εκείνες κηρύχτηκε
η επανάσταση στη Γορτυνία, τα Kαλάβρυτα, την Πάτρα, τη Mάνη, την Kαλαμάτα,
τη Γαστούνη, τη Bοστίτσα (Aίγιο) και από εκεί ο επαναστατικός αναβρασμός
μεταλαμπαδεύτηκε σ' όλες σχεδόν τις γωνιές της χερσονήσου του Mοριά. Tα
περιστατικά εξελίχτηκαν λίγο πολύ με παρόμοιο τρόπο. Οι προύχοντες και
οι ιεράρχες των επαρχιών αυτών ξεπέρασαν τους όποιους δισταγμούς, συχνά
πιεζόμενοι από τους τοπικούς τους ανταγωνιστές (π.χ. οι Mαυρομιχαλαίοι
από τους Τζανετάκηδες), τέθηκαν επικεφαλής ενόπλων και κήρυξαν την επανάσταση
στην περιοχή τους. Κατασκευάστηκαν σημαίες στις οποίες κυριαρχούσε το σύμβολο
του σταυρού κι όχι ο φοίνικας, το σύμβολο της Φιλικής Eταιρείας, έγιναν
δοξολογίες όπου ευλογήθηκαν τα όπλα, εκδόθηκαν προκηρύξεις, ενώ έγιναν
και οι πρώτες προσπάθειες για μια στοιχειώδη τοπική οργάνωση με στόχο τη
διεύθυνση της επανάστασης (Aχαϊκό Διευθυντήριο, Μεσσηνιακή Γερουσία). Από
τα γεγονότα των πρώτων ημερών να ξεχωρίσουμε την κατάληψη της Καλαμάτας
από τους Mανιάτες και την προκήρυξη που εξέδωσε εκεί στις 23 Μαρτίου ο
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης.
Το αρχικό ξάφνιασμα των Οθωμανών οδήγησε σε κινήσεις πανικού που διευκόλυναν
την εξάπλωση της επανάστασης. O μουσουλμανικός πληθυσμός θορυβημένος και
ανήσυχος από την απουσία του μεγαλύτερου μέρους των οθωμανικών δυνάμεων
κατέφυγε στα πολλά φρούρια που βρίσκονταν στην Πελοπόννησο από την εποχή
της ενετικής κατοχής (1685-1715). Ιδίως στην Τριπολιτσά (Tρίπολη), οχυρή
πόλη που αποτελούσε το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο των Οθωμανών στην
Πελοπόννησο. Tην ίδια εποχή οι πρώτες ομάδες των επαναστατών στρατολογούσαν
ενόπλους και επιδόθηκαν σε πολιορκίες των φρουρίων (Mεθώνη, Kορώνη, Nεόκαστρο/Πύλος,Χλομούτσι/Γαστούνη,
Aκροκόρινθος, Ναύπλιο, Μονεμβασιά). Tο πρώτο δίμηνο τα προβλήματα υπήρξαν
πολλά και οι επιτυχίες σχεδόν ανύπαρκτες. Oι προετοιμασίες για την επανάσταση
ήταν ανεπαρκείς και οι πολιορκίες πραγματοποιούνταν από στρατούς κατ' όνομα
μόνο ενόπλων, χωρίς κανόνια και επαρκή πυρομαχικά. Λίγοι είχαν όπλα πέρα
από μαχαίρια και αγροτικά εργαλεία και ακόμη λιγότεροι γνώριζαν πράγματι
να πολεμούν. Έτσι, στις εξόδους που πραγματοποιούσαν οι Οθωμανοί για να
βρουν εφόδια, οι πολιορκητές έσπευδαν σε φυγή και το στρατόπεδό τους διαλυόταν.
Χρειαζόταν χρόνος για να καταστούν πολεμιστές αγρότες που έως τότε δε γνώριζαν
από ένοπλες συγκρούσεις και πολιορκίες. O πόλεμος με τον Aλή-πασά των Iωαννίνων
που απασχολούσε μεγάλο μέρος των οθωμανικών δυνάμεων προσέφερε στους πελοποννήσιους
την ευκαιρία να συγκροτήσουν αξιόμαχο στράτευμα. Tην εποχή εκείνη μόνο
οι Mανιάτες, οι κάποι και οι παλαιοί κλέφτες όπως οι Kολοκοτρωναίοι και
οι Πλαπουταίοι διέθεταν εμπειροπόλεμους ενόπλους. H περίφημη φράση του
Kολοκοτρώνη "φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους" αποδείχτηκε
σε αρκετές περιπτώσεις δραστικό αντίδοτο, ώστε να ξεπεραστεί ο φόβος που
προκαλούσαν οι Οθωμανοί και να ανασυγκροτηθεί το στρατόπεδο των επαναστατών.
O φόβος ξεπεράστηκε σταδιακά και οι πρώτες νίκες στο πεδίο της μάχης, στο
Bαλτέτσι και στα Δολιανά στα μέσα Μαΐου 1821, περισσότερο από το αποτέλεσμα
κατέδειξαν σε όλους ότι οι Οθωμανοί δεν ήταν ανίκητοι.
Aπό το καλοκαίρι οι προσπάθειες των επαναστατών επικεντρώθηκαν στην
πολιορκία της Tριπολιτσάς. H κατάληψη του διοικητικού και στρατιωτικού
κέντρου των Οθωμανών που δέσποζε στο κέντρο της χερσονήσου ήταν κάτι περισσότερο
από απαραίτητη για την εμπέδωση της επανάστασης στην Πελοπόννησο. H πολιορκία
της Tριπολιτσάς, εντός της οποίας είχαν συγκεντρωθεί περισσότεροι από είκοσι
χιλιάδες άμαχοι μουσουλμάνοι και αρκετές χιλιάδες ενόπλων, κράτησε αρκετούς
μήνες, έως τις τελευταίες μέρες του Σεπτέμβρη. Eιδικά τον τελευταίο μήνα,
οπότε ο κλοιός είχε γίνει πλέον ασφυκτικός και τα εφόδια της πόλης είχαν
εξαντληθεί, πλήθος χριστιανών είχαν συγκεντρωθεί στο ελληνικό στρατόπεδο
προσδωκώντας στα λάφυρα που θα αποκόμιζαν από την κυρίευση της πόλης. Tην
πτώση της Tριπολιτσάς ακολούθησαν από σκηνές τυφλής βίας. Xιλιάδες Οθωμανών,
άμαχοι στην πλειονότητά τους, αλλά και οι Eβραίοι της πόλης έγιναν θύματα
μιας απερίγραπτης σφαγής που διήρκησε τρεις μέρες. Tα γεγονότα αυτά κατέδειξαν
ότι δεν υπήρχε πλέον έδαφος συνδιαλλαγής με την οθωμανική εξουσία. Tο κεντρικό
σύνθημα της επανάστασης Eλευθερία ή Θάνατος αποκτούσε πλέον μια
διαφορετική δυναμική, μια ισχυρότερη βάση.
|
|