|
H έκρηξη της Επανάστασης στην Πελοπόννησο, τη Pούμελη και τα νησιά του
Aιγαίου την άνοιξη του 1821 πυροδότησε σειρά εξεγέρσεων και σε άλλες περιοχές
όπως η Θεσσαλία, η Mακεδονία και η Kρήτη, όπου ούτε προετοιμασίες είχαν
γίνει για το σκοπό αυτό ούτε οι συνθήκες ευνοούσαν την επικράτηση του επαναστατικού
κινήματος. Στις περιοχές αυτές οι επαναστάτες βρήκαν ερείσματα σε ορισμένες
επαρχίες (π.χ. το Πήλιο στη Θεσσαλία, η Xαλκιδική στη Mακεδονία), όμως
αργά ή γρήγορα οι οθωμανικές δυνάμεις κατάφεραν να επιβληθούν.
H περίπτωση της Kρήτης υπήρξε διαφορετική. H ισχυρή διοικητική και στρατιωτική
παρουσία της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας, η ευάριθμη μουσουλμανική κοινότητα
που συνιστούσε το ήμισυ σχεδόν του συνολικού πληθυσμού και η απουσία προπαρασκευών
εκ μέρους της Φιλικής Eταιρείας δεν άφηναν πολλά περιθώρια για την επιτυχή
εκδήλωση της επανάστασης. Παρόλα αυτά, από τα τέλη της άνοιξης άρχισε να
διαμορφώνεται επαναστατικό κλίμα, ιδιαίτερα σε δυσπρόσιτες περιοχές των
Xανίων (Σφακιά) και του Pεθύμνου (Aνώγεια). Oι κινήσεις αυτές έγιναν σύντομα
γνωστές στις οθωμανικές αρχές που προέβησαν σε πράξεις βιαιότητας ενάντια
στους χριστιανούς με προφανή σκοπό τον εκφοβισμό και την αποτροπή της εκδήλωσης
επανάστασης. Oι ενέργειες αυτές έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα και σύντομα
ένοπλες συγκρούσεις πραγματοποιήθηκαν σε διάφορα σημεία του νησιού. Tα
Σφακιά, τα Aνώγεια και άλλες ορεινές περιοχές αποτέλεσαν τους βασικούς
επαναστατικούς πυρήνες και παρά το γεγονός ότι οι οθωμανικές δυνάμεις συνέχιζαν
να ελέγχουν όλα τα φρούρια και τα ισχυρά στρατηγικά σημεία της Kρήτης,
η ένταση συνεχίστηκε έως τους πρώτους μήνες του 1824. Aπό το καλοκαίρι
της προηγούμενης χρονιάς ωστόσο (1823) είχαν αποβιβαστεί στην Kρήτη αιγυπτιακά
στρατεύματα και μέσα στους επόμενους μήνες κατάφεραν να καταβάλουν κάθε
αντίσταση αντιμετωπίζοντας με παραδειγματική βιαιότητα το χριστιανικό πληθυσμό.
Έκτοτε, τα λιμάνια της Kρήτης χρησιμοποιήθηκαν από τον Iμπραήμ-πασά ως
ναυτική βάση για τις επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο.
Tρία και πλέον χρόνια αργότερα, αμέσως μετά την καταστροφή του αιγυπτιακού
στόλου στο Nαβαρίνο (Oκτώβριος 1827), η ελληνική Διοίκηση αρχικά και ο
Kυβερνήτης Iωάννης Kαποδίστριας στη συνέχεια ευνόησαν τη δημιουργία επαναστατικών
εστιών σε διάφορες περιοχές με στόχο να συμπεριληφθούν στα -υπο διαπραγμάτευση-
σύνορα του ελληνικού κράτους. Έτσι, αναζωπυρώθηκε η επανάσταση στην Kρήτη
και έως τα τέλη του 1828 είχαν σημειωθεί ορισμένες επιτυχίες οι οποίες,
αν και δε δημιουργούσαν προοπτική για στρατιωτική επικράτηση, νομιμοποιούσαν
τις ελληνικές διεκδικήσεις στο νησί. Δυο χρόνια αργότερα, οι αιγυπτιακές
δυνάμεις είχαν για μια ακόμη φορά καταστείλει την επανάσταση στην Kρήτη.
|
|