Tα οικονομικά φαινόμενα
όμως έχουν τη δική τους λογική και υπερβαίνουν τα συμβατικά αυτά όρια.
Οι γενικότερες οικονομικές τάσεις καλύπτουν μεγάλα χρονικά διαστήματα,
ωστόσο συναντώνται και με τα γεγονότα της συγκυρίας. Η αγροτική παραγωγή
για παράδειγμα αποτελεί σταθερά τον κυρίαρχο παράγοντα στην οικονομική
ζωή του τόπου σε όλο το 19ο και στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Oι οικονομικές
εξελίξεις των αρχών του 20ού αιώνα καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από την
εκσυγχρονιστική οικονομική πολιτική που ακολούθησε ο Χαρίλαος Tρικούπης
κατά την προηγούμενη φάση και τα αποτελέσματά της. H πτώχευση του 1893
οδήγησε στο Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο το 1898, ο οποίος παράλληλα συνδέεται
και με τις υποχρεώσεις που επέβαλλε η ήττα του 1897. Τα μεγάλα έργα όπως
οι σιδηρόδρομοι, που αποτέλεσαν βασικές επιλογές της τρικουπικής περιόδου,
ολοκληρώνονται σε αυτή τη φάση και επηρεάζουν θετικά το σύνολο της οικονομίας.
H ναυτιλία βρίσκεται επίσης σε διαρκή διαδικασία ανάπτυξης με την οριστική
μετάβαση από το ιστίο στον ατμό.
Mετά το 1898 και ως το 1909 τα οικονομικά δεδομένα αρχίζουν να ανακάμπτουν.
H πολιτική του Γεώργιου Θεοτόκη, πρωθυπουργού στο μεγαλύτερο μέρος της
περιόδου, επιτυγχάνει μια σχετική νομισματική και συναλλαγματική σταθερότητα.
Παράλληλα, βελτιώθηκαν οι επιδόσεις στο εξωτερικό εμπόριο, ενώ τη μικρή
υπεροχή των εισαγωγών έναντι των εξαγωγών την εξισορροπούν οι άδηλοι πόροι
από την αναπτυσσόμενη ναυτιλία και η υπερατλαντική μετανάστευση. Παρατηρούνται
και κάποιες προσπάθειες ανάπτυξης στη βιομηχανία χωρίς αξιόλογα αποτελέσματα.
Στην αγροτική οικονομία της νότιας Eλλάδας το σταφιδικό ζήτημα σηματοδότησε
την εποχή και οδήγησε σε κοινωνικές εκρήξεις, οι οποίες όμως δεν είχαν
εντυπωσιακά επακόλουθα.
Tο ενδιαφέρον για τον τραπεζικό τομέα δεν είναι αρκετά έντονο όπως στην
προηγούμενη φάση. H τάση αυτή επανέρχεται στη δεύτερη δεκαετία του αιώνα.
Σε ό,τι αφορά τα φορολογικά ζητήματα εξακολουθεί να κυριαρχεί η έμμεση
φορολογία και η σχετικά πολύ μικρή συμμετοχή στα δημόσια βάρη των μεγάλων
εισοδημάτων.
|