Το θέμα που πραγματεύεται ο Θουκυδίδης στο έργο του είναι η ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, ο οποίος διήρκεσε από το 431 ως το 404 π.Χ. Η Ιστορία όμως φτάνει μέχρι το 411, οπότε και η συγγραφή σταματά απότομα. Τη συνέχεια και το τέλος του πολέμου πραγματεύεται ο Ξενοφών στα Ελληνικά. Στην επιστημονική βιβλιογραφία συναντά κανείς διάφορες απόψεις για το πώς και πότε ο Θουκυδίδης έγραψε το έργο του. Μια αναλυτική αναφορά στο θέμα αυτό θα ξεπερνούσε τα όρια της παρουσίασής μας. Γενικότερα φαίνεται να κερδίζει έδαφος η άποψη ότι ο Θουκυδίδης κρατούσε σημειώσεις κατά τη διάρκεια των γεγονότων, έγραφε τις διάφορες ενότητες και έκανε τις διορθώσεις, προσθήκες κλπ. ανεξάρτητα από το χρόνο της αρχικής τους συγγραφής. Οι αλεξανδρινοί φιλόλογοι διαίρεσαν το έργο σε 8 βιβλία.

Περιλαμβάνει:

Α.	Tην εισαγωγή στο έργο η οποία υποδιαιρείται στις εξής ενότητες:
	1.	Το προοίμιο, όπου παρουσιάζεται ο συγγραφέας και το αντικείμενο της μελέτης του.
	2.	Την αρχαιολογία, με στοιχεία από την παλαιότερη ελληνική ιστορία και με αναφορά στους παράγοντες που συμβάλλουν στη δύναμη των ατόμων και των κρατών· δηλαδή στην οικονομία και την τεχνολογία, σε συνδυασμό με την οικιστική μονιμότητα και την πολιτική σταθερότητα.
	3.	Τη μέθοδο την οποία ακολουθεί ο Θουκυδίδης.
Β.	Τις αφορμές και τα αίτια που οδήγησαν σε πόλεμο τους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες.
Γ.	Την Πεντηκονταετία (479-432 π.Χ.), το διάστημα δηλαδή από το τέλος των Περσικών μέχρι την αρχή του Πελοποννησιακού πολέμου, το οποίο χαρακτηρίζεται από την πολιτεία του Περικλή και το απόγειο της αθηναϊκής δύναμης.
Δ.	Τις δυνάμεις και την τακτική των αντιπάλων.

Στο βιβλίο αυτό ο ιστορικός αναφέρεται στα γεγονότα της περιόδου από το 431 έως το 428 π.Χ. Πέρα από τις πολεμικές συγκρούσεις περιλαμβάνεται και ο περίφημος επιτάφιος λόγος του Περικλή κατά την ταφή των πρώτων νεκρών του πολέμου. H δημηγορία αυτή αποτελεί τον καθρέφτη της αντίληψης που είχαν οι Αθηναίοι για τον εαυτό τους και την ιστορία τους, καθώς και των σχέσεων τους με τους άλλους Έλληνες. Είναι χαρακτηριστικό της σημασίας τόσο του συγκεκριμένου λόγου όσο και γενικότερα των επιταφίων το γεγονός ότι στη βιβλιογραφία θεωρούνται από τα βασικά συστατικά ταυτότητας των Αθηναίων. Το δεύτερο βιβλίο, στο οποίο περιγράφεται και ο λοιμός, τελειώνει με το θάνατο του Περικλή.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' Περιέχονται τα γεγονότα της περιόδου από το 428 έως το 425 π.Χ. Οι δημηγορίες κυριαρχούν σε αυτό το βιβλίο, το οποίο περιλαμβάνει και την αποστασία της Μιλήτου, τον εμφύλιο πόλεμο στην Κέρκυρα και την Α' Σικελική εκστρατεία. Σημαντικό είναι το κεφάλαιο που περιέχει την παθολογία του πολέμου. ΒΙΒΛΙΟ Δ' Πραγματεύεται τα γεγονότα της περιόδου από το 425 έως το 422 π.Χ. ΒΙΒΛΙΟ Ε' Παρουσιάζει τα γεγονότα της περιόδου από το 422 έως το 415 π.Χ. Μεταξύ των άλλων περιγράφεται η μάχη στην Αμφίπολη και η ειρήνη του Νικία. Το κυριότερο κεφάλαιο είναι ο διάλογος Μηλίων και Αθηναίων.

Αναφέρονται στα γεγονότα της περιόδου από το 415 έως το 413 π.Χ., δηλαδή στη Σικελική εκστρατεία.

Παρουσιάζει τα γεγονότα της περιόδου από το 413 έως το 411 π.Χ. Πρόκειται για το Δεκελεικό πόλεμο και την επιβολή στην Αθήνα ολιγαρχικού πολιτεύματος.

| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία |	Κλασική Εποχή
Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους. Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.