Το κόμμα που επροσώπησε το βενιζελισμό ήταν το κόμμα των Φιλελευθέρων που ιδρύθηκε από το Βενιζέλο το Σεπτέμβριο του 1910.

Τις αρχές του κόμματος των Φιλελευθέρων μπορεί κανείς να τις αναζητήσει στον προεκλογικό λόγο του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Λάρισα το Νοέμβριο του 1910. Το κόμμα των Φιλελευθέρων ήταν η πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία κόμματος αρχών και, σε κάθε περίπτωση, ενός συγκροτημένου κομματικού μηχανισμού. Ακόμα κι αν δεν εξελίχθηκε σε κόμμα μαζών, αλλά παρέμεινε κόμμα στελεχών, διαφέρει αισθητά από τα προηγούμενα. Τη συγκρότησή του σε πραγματικό κόμμα αρχών εμπόδισε και το γεγονός της ύπαρξης στην ηγεσία του του Ελευθέριου Βενιζέλου, προσώπου επενδυμένου με την αίγλη του χαρισματικού ηγέτη.
Φιλοδόξησε να εκπροσωπήσει την ανερχόμενη επιχειρηματική αστική τάξη και να υλοποιήσει τα οράματά της. Καταδίκασε συλλήβδην τον παλαιοκομματισμό. Παρόλα αυτά, ένα μέρος του παλαιοκομματικού κόσμου, από τον παλιό δηλιγιαννικό χώρο, προσχώρησε στο βενιζελισμό, σε επίπεδο στελεχών αλλά και εκλογικής βάσης. Αντίθετα, ο όγκος του τρικουπικού-θεοτοκικού κόμματος παρέμεινε η ραχοκοκαλιά του αντιβενιζελισμού.