Στις εκλογές του 1910 αναδείχθηκαν για πρώτη φορά σοσιαλιστές και αγροτιστές βουλευτές, σημειώνοντας την είσοδο στην Ελληνική Βουλή πολιτικών τάσεων που αναφέρονται ευθέως σε συγκεκριμένες κοινωνικές τάξεις.

Οι σοσιαλιστές βουλευτές που εκλέγονται εκπροσωπούν περισσότερο κάποιες ασαφείς προσοσιαλιστικές τάσεις κι η εκλογή τους θα μείνει χωρίς συνέχεια. Οργανωμένη σοσιαλιστική παρουσία σε εκλογικό επίπεδο έχουμε από τις εκλογές του 1920 και εξής με το ΣΕΚΕ. Οι αγροτιστές πάλι (οι "Γεωργικοί" της Θεσσαλίας) είναι μια προαναγγελία ενός αγροτικού κόμματος, εάν και έχουν διατυπωθεί επιφυλάξεις ως προς αυτό.

Ως την αρχή του αιώνα οι σοσιαλιστικές ιδέες είχαν πολύ μικρή απήχηση στην Ελλάδα. Επρόκειτο, άλλωστε για μια χώρα με οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά αρκετά διαφορετικά από εκείνα των βιομηχανικών κοινωνιών της Δυτικής Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής. Η εμβρυακή κατάσταση της εργατικής τάξης, η μετανάστευση ως ανακουφιστική διέξοδος των οικονομικά ασθενέστερων, η κυριαρχία της Μεγάλης Ιδέας, ο πελατειακός χαρακτήρας των ελληνικών κομμάτων, ο οποίος διασπούσε τις ταξικές δομές και δεν επέτρεπε να αναπτυχθεί αντίστοιχη συνείδηση είναι λόγοι που εμπόδισαν τη διείσδυση σοσιαλιστικών ιδεών.

Οπωσδήποτε τα χρόνια αυτά διαδίδονται όλο και περισσότερο οι σοσιαλιστικές ιδέες για την πάλη των τάξεων ως κατευθυντήρια αρχή πολιτικής, καθώς και την ανεξαρτησία του εργατικού κινήματος από τα αστικά πολιτικά κόμματα. Εκτός από το Σύνδεσμο των Εργατικών Τάξεων της Ελλάδος (ή Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) που είχε ιδρύσει ο Πλάτων Δρακούλης, το 1911 ιδρύεται από το Νικόλαο Γιαννιό το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών και η νεολαία του, ο Σοσιαλιστικός Όμιλος της Ελληνικής Νεολαίας.

Μετά το 1915, η τεράστια δυσπραγία της εργατικής τάξης, η πλημμελής εφαρμογή της βενιζελικής εργατικής νομοθεσίας, η επιπρόσθετη κακοδαιμονία λόγω των συνθηκών του πολέμου και η ολοένα και μεγαλύτερη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών τείνουν να συνειδητοποιήσουν και ταυτόχρονα να ριζοσπαστικοποιήσουν την ελληνική εργατική τάξη.
Το 1918 ιδρύεται στην Αθήνα το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ελλάδος, με αποφασιστική ώθηση της κυβέρνησης Βενιζέλου (όπως άλλωστε και στην ίδρυση της ΓΣΕΕ τον ίδιο χρόνο), η οποία επιδίωκε να επιδείξει εκείνο το πρόσωπο στο διεθνή εργατικό και σοσιαλιστικό χώρο που θα επέτρεπε την ευμένεια απέναντι στα ελληνικά εθνικά ζητήματα.
Το ΣΕΚΕ προσχώρησε στη Γ' Διεθνή το 1920 και αργότερα μετονομάστηκε σε Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Κ.Κ.Ε.).

Το ΣΕΚΕ ήταν το μόνο καθαρά εργατικό κόμμα στην Ελλάδα της εποχής, όπως και το ΚΚΕ στην επόμενη, του Μεσοπολέμου. Δε συγκέντρωσε όμως την πλειοψηφία της εργατικής τάξης, η οποία υποστήριξε αρχικά το κίνημα της Ανόρθωσης και την πολιτική του έκφραση, το Κόμμα των Φιλελευθέρων, ενώ αργότερα θα στραφεί στην αντιβενιζελική παράταξη που επαγγελλόταν την ειρήνη (εκλογές του 1920). Σ΄αυτές τις εκλογές πολλοί εργάτες θα ψηφίσουν το Σ.Ε.Κ.Ε.