Σε απλές κοινωνίες, που βρίσκονταν ακόμη στην απαρχή της
διαμόρφωσης θεσμών και πολιτικών δομών και που δεν είχαν ακόμη διαφοροποιημένες
διαδικασίες δικαίου, δεν ίσχυε το δίκαιο του ισχυρότερου. Τα υποχρεωτικά
πρότυπα συμπεριφοράς είχαν άλλη μορφή. Η ελλιπής προστασία που πρόσφεραν
οι θεσμοί αναπληρωνόταν μέχρι ενός σημείου από μια ιδιαίτερη προστασία
που παρείχε το σπίτι. Κανένας δεν επιτρεπόταν να εισβάλει σε έναν ξένο
οίκο ή να επιτεθεί στους ενοίκους του. Οι τοίχοι και οι σκεπές, οι πόρτες
και τα παράθυρα το προστάτευαν από τον εξωτερικό κόσμο και αποτελούσαν
σύμβολα της ασφάλειας και θαλπωρής του σπιτιού. Όποιος προσέβαλλε αυτό
τον προστατευόμενο χώρο, διέπραττε αδίκημα απέναντι στον ιδιοκτήτη του.
Έτσι, ακόμη και στην αρχαία Ελλάδα ο αρχηγός του οίκου είχε το δικαίωμα
να σκοτώσει εν ψυχρώ τον κλέφτη που συνελάμβανε νύχτα στο σπίτι ή το
μοιχό που συνελάμβανε επ' αυτοφώρω.
Στις θεμελιώδεις ανάγκες διαβίωσης δεν περιλαμβανόταν
μόνο η ασφάλεια που παρείχε ο οίκος αλλά και το νερό και το ψωμί.
Όποιος αφαιρούσε ή αρνούνταν σε κάποιον άλλον αυτά τα βασικά αγαθά
υπέπιπτε στη δυσμένεια των θεών. Γι' αυτό το λόγο ο
ιερέας25 του γένους
των Βουζυγών, που κάθε χρόνο εκτελούσε το πρώτο ιερό όργωμα σε ένα
χωράφι στους πρόποδες τις Ακρόπολης, ως σύμβολο της έναρξης της σποράς,
καταριόταν (βουζύγειαι αραί) αυτόν που αρνήθηκε στο συνάνθρωπό του νερό
ή μια θέση δίπλα στη φωτιά ή που δεν έδειξε το δρόμο σε κάποιον που
είχε χαθεί.
25. Οι Βούζυγες ανήκουν στο πιο διακεκριμένο γένος ιερέων
στην Αττική. Ανάγουν την καταγωγή τους στον ήρωα Βούζυγο, για τον οποίο
λέγεται πως ήταν ο πρώτος που έζεψε βόδια στο αλέτρι για να οργώσει το
χωράφι του.
|