Λατινοκρατούμενος χώρος

τις περιοχές που βρέθηκαν κάτω από λατινική κυριαρχία η καλλιτεχνική δραστηριότητα δεν επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη νέα πολιτική κατάσταση. Σημαντικές πληροφορίες για τις συνθήκες ανέγερσης και διακόσμησης των ναών μας παρέχουν οι κτητορικές επιγραφές τους, που αυξάνονται σημαντικά στο 13ο αιώνα. Γνωρίζουμε λοιπόν πως εκπρόσωποι μιας τοπικής ανώτερης τάξης, πιθανόν μικροί γαιοκτήμονες, και εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι είναι κυρίως οι χρηματοδότες τέτοιων προγραμμάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και κάποιες περιπτώσεις συλλογικού έργου, περιπτώσεις δηλαδή που στην ίδρυση ενός ναού συμβάλλει όλο το χωριό! Οι αναφορές σε καλλιτέχνες, αν και λίγες, μας δίνουν αρκετές πληροφορίες για τα ζωγραφικά εργαστήρια και την κινητικότητα των ζωγράφων. Για παράδειγμα, κάποιος ζωγράφος Ιωάννης εικονογραφεί στα 1244 το ναό της Αγίας Τριάδας στο Κρανίδι της Αργολίδας και αργότερα, όπως μας αποκαλύπτει η τεχνοτροπική συγγένειά τους, το ναό του Αγίου Ιωάννη Καλυβίτη στα Ψαχνά Ευβοίας. Με τεχνοτροπικά κριτήρια επίσης αποδίδουν οι μελετητές στο χέρι του Ιωάννη ή συνεργατών του και τις τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου Ωρωπού, που βρίσκονται σήμερα αποτοιχισμένες στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας. Τα παραπάνω μνημεία μας επιτρέπουν να μιλάμε για μια τοπική σχολή, την οποία οι μελετητές χαρακτηρίζουν ως "σχολή της Αθήνας" και μας αποκαλύπτουν πως διακινούνται οι ζωγραφικές τάσεις στην ευρύτερη περιοχή του νότιου ελλαδικού χώρου. Ανάλογο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αναφορές στο βυζαντινό αυτοκράτορα σε τέτοιου είδους επιγραφές, γεγονός που έχει ερμηνευθεί ως ένα είδος αντίδρασης απέναντι στους λατίνους κατακτητές και έκφραση της αφοσίωσης του ντόπιου πληθυσμού απέναντι στην αρχή που θεωρούσαν νόμιμο κυρίαρχο του τόπου.