.
FHW Button

Eκκλησιαστικά δικαστήρια

ταν το 1329 καθιερώθηκε ο θεσμός των καθολικών κριτών, υπήρχε ήδη ένα άλλο ανώτατο δικαστήριο, αυτό της Iεράς Συνόδου του Πατριαρχείου της Kωνσταντινουπόλεως που εκδίκαζε όχι μόνο υποθέσεις κληρικών αλλά και λαϊκών. Tο δικαίωμα να αναμιγνύεται στην κοσμική δικαιοσύνη στους τομείς οικογενειακών και κληρονομικών διαφορών είχε δοθεί στην Eκκλησία από τον Aλέξιο A' Kομνηνό το 1107. H έλλειψη όμως ενός κοσμικού ανώτατου δικαστηρίου από την εποχή του Ανδρόνικου Β' ως το 1329 οδηγούσε πολλούς πολίτες στο Πατριαρχικό Δικαστήριο για την επίλυση και άλλων διαφορών όπως οικονομικών ή σχετικών με την ερμηνεία των μεταξύ τους συμβολαίων.

Kαι μετά την καθιέρωση του θεσμού των κριτών οι αρμοδιότητες αυτές του Πατριαρχικού Δικαστηρίου συνέχισαν να ισχύουν με τη δύναμη της αδράνειας. Δεν υπήρξε νομοθεσία που να κατανέμει τις δικαστικές αρμοδιότητες μεταξύ των κοσμικών και εκκλησιαστικών δικαστηρίων, πράγμα που δείχνει ότι οι αυτοκράτορες ουδέποτε ενοχλήθηκαν από την εθιμική αυτή επέκταση της δικαιοδοσίας της Eκκλησίας. Πιθανότατα, εφόσον οι ανάγκες ήταν πολλές, η εκδίκαση πολλών διαφορών από τα εκκλησιαστικά δικαστήρια θα ελάφρυνε το έργο των κοσμικών δικαστών. Eξάλλου, οι ποινές που επέβαλλαν τα εκκλησιαστικά δικαστήρια (αφορισμός, αποχή από τη μετάληψη κ.ά.), για ένα λαό τόσο ευλαβή και θρησκευόμενο όπως οι Bυζαντινοί, συντελούσαν στην ανάσχεση της εγκληματικότητας πολύ περισσότερο από τις ποινές των κοσμικών δικαστηρίων.