|
Αρχαϊκή περίοδος
Πολιτισμός
Η Μίλητος υπήρξε κατά την Αρχαϊκή περίοδο το θέατρο των σημαντικότερων επιστημονικών ανακαλύψεων:  από την πόλη προέρχονται οι πρωιμότεροι και σημαντικότεροι φυσικοί φιλόσοφοι της Ιωνίας.
Αναλυτικότερα, η επικοινωνία με τους μεγάλους πολιτισμούς της Ανατολής (βαβυλωνιακό) και της Αιγύπτου, η άνθηση της ναυτιλίας, η ίδρυση αποικιών σε περιοχές που μέχρι τα τέλη του 8ου αι. π.X. ήταν ξένες για τους Έλληνες, υπήρξαν καθοριστικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση ενός νέου τρόπου θεώρησης («θεωρία») της εικόνας του κόσμου και της φύσης.
Στις αρχές του 6ου αι. π.Χ. οι Μιλήσιοι Θαλής, Αναξίμανδρος και Αναξιμένης, αναζητώντας τα πρωταρχικά στοιχεία του κόσμου, έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη μιας επιστημονικής,  αιτιοκρατικής ερμηνείας, απαλλαγμένης από τις μυθικές γενεαλογίες. Η ερμηνεία τους βασιζόταν στην εμπειρία και την παρατήρηση, γι’ αυτό και είναι προτιμότερος ο χαρακτηρισμός τους «φυσικοί φιλόσοφοι». Διαδεδομένος είναι και ο όρος «προσωκρατικοί».
Ο Θαλής (περ. 624-547 π.Χ.) ασχολήθηκε με τα μαθηματικά, την αστρονομία και τη γεωγραφία. Προέβλεψε την έκλειψη του Ηλίου το 585 π.Χ., δίνοντας πρώτη φορά «φυσική» ερμηνεία του φαινομένου. Σχετικά με την ερμηνεία του κόσμου υποστήριζε ότι το νερό είναι η αρχή του κόσμου, το βασικό στοιχείο. Οι ιστορικές πηγές τον θέλουν όμως αναμεμειγμένο και στην πολιτική: προσπάθησε να ενώσει σε συμμαχία τις ιωνικές πόλεις για να αντισταθούν στην περσική κατάκτηση. Mπορεί να απέτυχε, αλλά, εάν η πληροφορία ευσταθεί, η σκέψη του ήταν ορθή, όπως έδειξαν οι εξελίξεις.
Ο Αναξίμανδρος (περ. 610-546 π.Χ.) ασχολήθηκε και αυτός με τη γεωμετρία και τη γεωγραφία.  Απ’ ό,τι γνωρίζουμε είναι ο πρώτος που εξέφρασε τις απόψεις του σε βιβλίο. Επίσης είναι αυτός που χρησιμοποιεί πρώτη φορά τον όρο «Αρχή», που σημαίνει τόσο αρχή, όσο και βασικό στοιχείο, βασική ουσία. Aρχή των όντων, δηλαδή του κόσμου, είναι για τον Aναξίμανδρο το άπειρον. Η εικόνα του σύμπαντος οργανώθηκε σύμφωνα με ένα γεωμετρικό υπόδειγμα, στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν έννοιες ηθικής και πολιτικής σκέψης, όπως της τάξης και του νόμου.
Ο Αναξιμένης (περ. 585-525 π.Χ.) θεώρησε βασικό στοιχείο του κόσμου και της ζωής τον αέρα. Ο αέρας περιβάλλει τα πάντα και από τη διαστολή και συστολή του γεννιούνται τα πάντα. Το μεγάλο ρόλο που έπαιξε η ναυτική εμπειρία των Μιλησίων στη διαμόρφωση των αντιλήψεών τους τον διακρίνουμε και στο γεγονός ότι ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με θέματα γεωγραφίας και αστρονομίας. Δεν είναι τυχαίο ότι από τη Μίλητο καταγόταν και ένας από τους πρώτους χαρτογράφους, ο Εκαταίος.
|
