ο ζήτημα της χρονολόγησης και της πατρότητας του ύμνου είναι ένα από τα πιο επίμαχα της υμνογραφίας. Μέχρι σήμερα έχουν διατυπωθεί πολλές διαφορετικές απόψεις, χωρίς να έχει δοθεί ακόμη η οριστική λύση στο πρόβλημα.
Η χειρόγραφη παράδοση διασώζει τον ύμνο κατά το πλείστον ανωνύμως. Σπανιότερα τον αποδίδει στο Ρωμανό Μελωδό ή στους πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Σέργιο ή Γερμανό. Το συναξάρι της εορτής του Ακάθιστου Ύμνου τον συνδέει με το θρίαμβο των Βυζαντινών μετά από δύο συγκεκριμένες μεγάλες πολιορκίες που γνώρισε η Κωνσταντινούπολη: την πολιορκία των Περσών, Αβάρων και Σλάβων το έτος 626, στα χρόνια της βασιλείας του Ηρακλείου (610-641) και την αραβική πολιορκία το 717-718 επί Λέοντα Ίσαυρου (717-741).
Οι ερευνητές προσπαθούν, βάσει θεολογικών, ιστορικών και φιλολογικών κριτηρίων, να προσδιορίσουν την εποχή και ίσως και το πρόσωπο του συγγραφέα. Οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί μπορούν να συνοψιστούν σε τρεις κατηγορίες:
α) Ο Ακάθιστος είναι έργο προ-ρωμανικό. Την άποψη αυτή έχουν υποστηρίξει ερευνητές λαμβάνοντας υπόψη θεολογικά κριτήρια (Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, L. H. Grondijs, A. Baumstark). Είναι βέβαιο ότι στον ύμνο υπάρχει απήχηση των δογματικών θέσεων της Γ' Οικουμενικής Συνόδου. Η Σύνοδος αυτή της Εφέσου, το 431, αποτελεί επομένως ένα σταθερό χρονικό όριο, μετά το οποίο τοποθετείται η σύνθεση του ύμνου (terminus post quem). Ο J. Grosdidier de Matons υποστήριξε ότι ο Ρωμανός γνώριζε τον Ακάθιστο, καθώς διαπίστωσε ότι ένα κοντάκιο του ακολουθεί τη μουσική και το μέτρο του α' οίκου του ύμνου "Άγγελος πρωτοστάτης".
β) Ο Ακάθιστος είναι έργο του Ρωμανού. Την άποψη αυτή έχει υποστηρίξει ανεπιφύλακτα ο P. F. Krypiakiewicz, ο οποίος πιστεύει ότι τόσο η δογματική διδασκαλία του ύμνου όσο και η ποιητική δεξιοτεχνία που επιδεικνύεται παραπέμπουν στο Ρωμανό. Παρατηρεί επίσης ότι υπάρχουν στον ύμνο εκφράσεις που απηχούν την ποίηση του Ρωμανού. Την ελκυστική αυτή θεωρία αποδέχονται, με ή χωρίς επιφυλάξεις, και πολλοί άλλοι ερευνητές (F. Doelger, H.-G. Beck, E. Wellesz, P. Maas, Σ. Ευστρατιάδης).
γ) Ο Ακάθιστος είναι έργο μετα-ρωμανικό. Η μαρτυρία της συναξαριακής παράδοσης ενίσχυσε διάφορες υποθέσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Έτσι αναζητήθηκε ο συγγραφέας του ύμνου στο πρόσωπο του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σεργίου, ο οποίος έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα της πολιορκίας του 626 (K. Krumbacher, W. Christ, M. Paranikas, C. Del Grande και αργότερα η Αι. Χριστοφιλοπούλου). Επιπλέον, και το όνομα του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού Α' (715-730), που έζησε την αραβική πολιορκία της Βασιλεύουσας (717-718), συνδέθηκε με τον ύμνο. Σ' αυτή την απόδοση συνέτεινε και μια λατινική μετάφραση του Ακάθιστου (περί το 800), που κατονομάζει τον πατριάρχη ως ποιητή του ύμνου. Την άποψη αυτή έχουν υποστηρίξει ο O. Bardenhewer και ο Ν. Τωμαδάκης.
Ως συγγραφέας του ύμνου έχει επίσης προταθεί από τον J. M. Quercius ο Γεώργιος Πισίδης, από τον Α. Παπαδόπουλο-Κεραμέα ο Φώτιος ή ο Γεώργιος Νικομηδείας και από το Θ. Δετοράκη ο Κοσμάς Μελωδός.