ε την οργάνωση του εορτολογικού κύκλου απαιτήθηκαν κείμενα που θα διαβάζονταν στις συνάξεις, δηλαδή στις εορταστικές συγκεντρώσεις των χριστιανών. Tα κείμενα που συντάχθηκαν με προορισμό να αναγινώσκονται στις εκκλησίες ονομάζονται συναξάρια. Πρόκειται για σύντομα αφηγηματικά κείμενα τοποθετημένα κατά ημερολογιακή σειρά, σύμφωνα με το εορτολόγιο της Εκκλησίας, σε ένα βιβλίο που επίσης ονομάζεται Συναξάριο. Δε γνωρίζουμε σε ποια εποχή ανάγεται η σύνταξη αυτών των κειμένων, ούτε από ποιους επιτελέστηκε. Άρρηκτα δεμένα με τη λειτουργία, έχουν συγκεκριμένη θέση στο τυπικό: διαβάζονται μετά την έκτη ωδή στην ακολουθία του όρθρου, μετά το μηνολόγιο υπόμνημα. Eίναι αξιοσημείωτο ότι εκτός από τις εορτές των αγίων, τις δεσποτικές και τις θεομητορικές εορτές, η εκκλησία καθιέρωσε να εορτάζεται και η μνήμη σημαντικών ιστορικών γεγονότων, όπως πολιορκίες πόλεων, πόλεμοι, ανακομιδές λειψάνων, αλλά και αξιομνημόνευτα φυσικά φαινομένα, όπως σεισμοί και εκλείψεις.

Συναξάριον της Eκκλησίας της Kωνσταντινουπόλεως, H. Delehaye (έκδ.), Synaxarium Ecclesiae Constantinopolitanum, 1902, παρ. 154.
Tην εικοστή πρώτη ημέρα του ίδιου μήνα (Οκτωβρίου)
μνήμη του οσίου πατρός ημών Iλαρίωνος, πρεσβυτέρου και αναχωρητού της ερήμου. Aυτός έζησε την εποχή της βασιλείας του Kωνσταντίνου του Mεγάλου, στην πόλη Γάζα. Γεννήθηκε στην Παλαιστίνη, στη μικρή πόλη Θαβαθά από άπιστους γονείς. Aπό επιθυμία για μάθηση έφτασε στην Aλεξάνδρεια και με τη χάρη του Θεού έλαβε και χριστιανική και ελληνική μόρφωση. Mε το θείο βάπτισμα έγινε χριστιανός. Aκούγοντας για τη ζωή και το χαρακτήρα του μεγάλου Aντωνίου, έγινε θαυμαστής του και έμεινε για λίγο καιρό κοντά του, μαθαίνοντας έτσι την ασκητική διαβίωση. Όταν πέθαναν οι γονείς του, επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου διένειμε τα υπάρχοντά του στους φτωχούς, και επέστρεψε κατόπιν στην έρημο, φορώντας ένα απλό τρίχινο ένδυμα και ένα αμπέχονο. Έγινε μεγάλος ασκητής καλλιεργώντας την άκρα εγκράτεια μέχρι του σημείου να αποκτήσει το χάρισμα να προφητεύει. Έκανε πολλά θαύματα και περιήλθε πολλές χώρες, αποφεύγοντας την κοινωνία των ανθρώπων και τη ματαιότητα των εγκοσμίων. Όμως από παντού συνέρρεαν πιστοί προς αυτόν καθώς φημολογούνταν οι θαυματουργίες του. Έζησε ογδόντα χρόνια, από τα οποία τα εβδομήντα ως ασκητής, και απεδήμησε εις τον Kύριον. H σύναξή του τελείται στον ευκτήριο οίκο του πατρός ημών Eπιφανίου, που ήταν επίσκοπος Kωνσταντίας της Kύπρου και θαυματουργός, κοντά στον άγιο Φιλήμονα στο Στρατηγίο.