Ζωγραφική: 1261-περίπου 1300

ορυφαίο έργο της μνημειακής-πλαστικής τάσης, που εμπνέεται από την κλασική παράδοση και έχει ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται στο πρώτο μισό του αιώνα, αποτελεί η ψηφιδωτή σύνθεση της Δέησης στο νότιο υπερώο της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
Στην ίδια τάση ανήκουν και οι εξαιρετικής ποιότητας τοιχογραφίες στο ναό της Αγίας Τριάδας στη Sopocani της Σερβίας (περ. 1265).
Τα τρισδιάστατα αρχιτεκτονήματα και η αίσθηση του χώρου, το ζωγραφικό πλάσιμο και οι αγαλματώδεις μορφές χαρακτηρίζουν τις σκηνές του σημαντικού αυτού μνημείου και προαναγγέλουν τις τεχνοτροπικές εξελίξεις.
Ανάλογης ποιότητας και συγγενικές τεχνοτροπικά είναι και οι τοιχογραφίες της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα, την πρωτεύουσα του κράτους των Μεγάλων Κομνηνών. Ο ναός ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α' (1238-1263) και πρέπει να διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες στο β΄ μισό του 13ου αιώνα.

Η πρώτη φάση διακόσμησης της Μητρόπολης του Μυστρά που τοποθετείται χρονικά ανάμεσα στα έτη 1270-80 αποτελεί το επόμενο στάδιο στην εξέλιξη της τέχνης.
Εδώ βρίσκουμε τα πρώτα δείγματα της λεγόμενης βαριάς ή ογκηρής τεχνοτροπίας. Οι Άγγελοι με τα στιβαρά σώματα στο διακονικό του ναού αποτελούν χαρακτηριστικές μορφές της νέας τάσης.
Η ογκηρή τεχνοτροπία εκπροσωπείται και στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας με τις τοιχογραφίες στο μαρτύριο της Αγίας Ευφημίας και τα θαυμάσια ψηφιδωτά στο Vefa Kilise Camii.
Η κυριαρχία των γεωμετρικών σχημάτων και της στερεομετρικής απόδοσης των μορφών, αλλά και των αρχιτεκτονημάτων είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της τεχνοτροπίας αυτής που φτάνει στο απόγειό της στα τέλη του αιώνα, με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα τις τοιχογραφίες του Αγίου Κλήμεντα (Παναγία Περίβλεπτος) στην Αχρίδα (1294/5) και του Πρωτάτου στο Δγιο Όρος.
Είναι χαρακτηριστικό για τη διάδοση που είχε αυτή η ζωγραφική τάση το γεγονός πως ανάλογης τεχνοτροπίας έργα βρίσκουμε στο νότιο ελλαδικό χώρο, όπως στην Ολυμπιώτισσα στην Ελασσώνα και στις λατινοκρατούμενες περιοχές, όπως στην Όμορφη Εκκλησιά στην Αθήνα, και τα δύο έργα ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας.