ο προοίμιο αποτελεί το τροπάριο που εισάγει θεματικά στο κύριο
μέρος του κοντακίου. Είναι γνωστό και ως κουκούλιο, κουβούκλιο,
κοντάκιο κ.ά. Πιστεύεται ότι είναι προσθήκη των βυζαντινών
ποιητών, καθώς η συριακή υμνογραφία δε διαθέτει κάτι ανάλογο.
Από μετρικής και μουσικής άποψης το προοίμιο είναι ανεξάρτητο
από τις υπόλοιπες στροφές του κοντακίου. Στην περίοδο της
ακμής του είδους οι υμνογράφοι γράφουν τη μουσική αποκλειστικά
για το κάθε προοίμιο, γνωστό ως ιδιόμελο προοίμιο. Αργότερα
χρησιμοποιούν τα παλαιά μετρικά σχήματα και τις παλαιές μελωδίες
στη σύνθεση των προοιμίων τους, που ονομάζονται προσόμοια.
Ένα εξωτερικό συνδετικό στοιχείο του προοιμίου με τους οίκους
του κοντακίου είναι το κοινό εφύμνιο, μια σύντομη επαναλαμβανόμενη
φράση. Η απουσία αυτού του στοιχείου αποτελεί κριτήριο εξακρίβωσης
της μη γνησιότητας του προοιμίου.
Το πρόβλημα της γνησιότητας αρκετών κοντακίων που διασώζονται
με περισσότερα από ένα προοίμια συγκαταλέγεται στα πιο ακανθώδη
θέματα της βυζαντινής υμνογραφίας, γεγονός όμως που δε σημαίνει
απαραίτητα και νοθεία της παράδοσης του ύμνου. Οι μελετητές
έχουν διαπιστώσει ότι η ύπαρξη δύο προοιμίων μπορεί κάποτε
να οφείλεται και στον ίδιο τον ποιητή του ύμνου.
|