προσδιορισμός της μετρικής κατασκευής των κοντακίων απασχόλησε
τους μελετητές για πολλούς αιώνες. Το πρώτο σημαντικό βήμα
προς την επίλυση του προβλήματος οφείλεται κυρίως στον καρδινάλιο
J.B. Pitra, ο οποίος υποστήριξε ότι η βυζαντινή υμνογραφία
διέπεται από δικούς της απαράβατους μετρικούς κανόνες, της
ισοσυλλαβίας και της ομοτονίας, και έδειξε ότι κάθε ύμνος
έχει συντεθεί κατά το μουσικό και μετρικό υπόδειγμα που φέρει
ο ειρμός. Η απάντηση όμως αυτή δεν ήταν απόλυτα ικανοποιητική.
Οι παραβάσεις των κανόνων της ισοσυλλαβίας ή της ομοτονίας
ήταν πολύ συχνές. Η εξήγηση δόθηκε με τη λεγόμενη θεωρία της
τονής, σύμφωνα με την οποία η μουσική εκτέλεση του ύμνου διορθώνει
την υπέρβαση ή την έλλειψη των συλλαβών και αποκαθιστά την
ισοχρονία στο στίχο. Τη θεωρία αυτή θεμελίωσε θεωρητικά ο
H. Gaisser και εκπροσώπησε κυρίως ο Ν. Τωμαδάκης.
Ο τρόπος της μουσικής εκτέλεσης του κοντακίου δε μας είναι
δυστυχώς γνωστός. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο ρόλος του ως
έμμετρης ομιλίας καθόριζε και τη μελισματική μουσική εκτέλεση,
έτσι ώστε να υποβοηθεί και όχι να εμποδίζει την κατανόηση.
Η μουσική του πρέπει να πλησίαζε τη μελωδική απαγγελία (recitativo).
|