ι λεγόμενοι οίκοι του κοντακίου δεν είναι τίποτε άλλο παρά
οι στροφές του (τροπάρια), που αποτελούν και το κύριο μέρος
του. Ο όρος "οίκος" είναι μετάφραση του συριακού
όρου "baitha", που σημαίνει αφενός την "οικοδομή"
και αφετέρου δηλώνει τη "στροφή". Το ίδιο ισχύει
και για την ιταλική λέξη "stanza". Ο αριθμός των
οίκων κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 18 και 24.
Ο πρώτος οίκος αποτελεί το μετρικό και μουσικό υπόδειγμα των
υπολοίπων και ονομάζεται ειρμός. Οι υπόλοιποι οίκοι δηλαδή
οφείλουν να διατηρούν τον αριθμό των συλλαβών (ισοσυλλαβία)
και τη θέση του τόνου (ομοτονία) στον κάθε τους στίχο, όπως
προδιαγράφεται στον ειρμό. Τα κοντάκια με δικό τους ειρμό
λέγονται ιδιόμελα, ενώ εκείνα που ακολουθούν απλώς το υπόδειγμα
άλλου ιδιόμελου κοντακίου ονομάζονται προσόμοια. Ένα ειδικό
λειτουργικό βιβλίο, το Ειρμολόγιο, συγκεντρώνει όλους
τους ειρμούς.
Ο τελευταίος οίκος περιέχει συχνά μια προσευχή στο Θεό. Άλλοτε
μπορεί να είναι μια νουθεσία προς το ακροατήριο με προσευχή
ή μία προσευχή υμνολογικού και δοξολογικού χαρακτήρα, ενώ
άλλοτε πάλι είναι δυνατό να αποτελεί μια ανακεφαλαίωση του
περιεχομένου και του κεντρικού διδάγματος.
Με την εμφάνιση του κανόνα παρακμάζει η ποίηση του κοντακίου.
Ο ύμνος περιορίζεται σε ένα προοίμιο με έναν οίκο, που ακολουθεί
στον όρθρο μετά την έκτη ωδή του κανόνα.
|